ODKRYWAMY ŚWIAT NATURY PO SWOJEMU

FILMY FOTOGRAFIE SŁOWA DŹWIĘKI

STRONA ARCHIWALNA (sprzed 2022 r.)

W trosce o bagna

Czas trwania: 46’ 20”
Format: 16:9 HD

Scenariusz i komentarz: Bożena Walencik, Jan Walencik
Zdjęcia, dźwięk, montaż obrazu i dźwięku, koloryzacja obrazu, napisy : Jan Walencik
Muzyka – kompozycja i wykonanie: Michał Lorenc
Organizacja produkcji i współpraca na planie: Krzysztof Komar
Koordynator filmu w projekcie Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy: Artur Wiatr
Lektor: Wojciech Grzechowiak
Reżyseria: Bożena Walencik, Jan Walencik

W filmie wystąpili mieszkańcy doliny Górnej Biebrzy i okolic, pracownicy i współpracownicy Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz personel i współpracownicy projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy

Specjalne podziękowania dla Piotra Dombrowskiego (Biebrzański Park Narodowy), Eimutisa Gudeleviciusa i Eugenijusa Drobelisa (Dżukijski Park Narodowy, Litwa)

Projekt Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy (LIFE11/NAT/PL/422), współfinansowany przez instrument finansowy LIFE+ Komisji Europejskiej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Biebrzański Park Narodowy (www.gorna.biebrza.org.pl)

Producent wykonawczy: ŻUBROWA 10 JAN WALENCIK
Producent filmu: Biebrzański Park Narodowy
Realizacja: 2014–2016 r.
Zakończenie produkcji: 2016 r.

Kadry z filmu (CYTATY).

W trakcie produkcji filmu W trosce o bagna autorzy zrealizowali najpierw dla Biebrzańskiego Parku Narodowego (w ramach projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy LIFE11/NAT/PL/422) dwie mniejsze formy – dwa filmowe felietony poświęcone ochronie przyrody doliny Górnej Biebrzy. Wystąpili w nich: Roman Skąpski, dyrektor BbPN, Włodzimierz Wróblewski, koordynator do spraw ochrony przyrody w projekcie Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy, Artur Wiatr, koordynator do spraw komunikacji w projekcie Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy oraz mieszkańcy Szuszalewa. Pierwszy felieton, o długości 4’ 52”, był gotowy 29 października 2014 r., a drugi, o długości 3’ 42” – 1 września 2015 r.

Felieton I Górna Biebrza. Reż. Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2014, © ŻUBROWA 10 2014.

Felieton II Górna Biebrza. Reż. Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2015, © ŻUBROWA 10 2015.

Dolina rzeki Biebrzy, położona w północno-wschodniej Polsce, jest jednym z najcenniejszych obszarów dobrze zachowanych mokradeł Europy. To przyrodnicze dziedzictwo chroni od 1993 roku Biebrzański Park Narodowy. Największy park narodowy w Polsce: prawie 60 tysięcy hektarów.

Północna część doliny Biebrzy – basen górny – ciągnie się przez 30 kilometrów, od granicy Polski z Białorusią, aż do miasteczka Sztabin. To miejsce szczególne, pełne niespotykanych gdzie indziej krajobrazów oraz bardzo rzadkich roślin i zwierząt. Szczególne, bo przez wieki tutejsi mieszkańcy żyli w symbiozie z przyrodą, gospodarowali na bagnach, kosili je, tworząc warunki dla bujnego rozkwitu dzikiego życia.

Dzisiaj, kiedy tamto tradycyjne rolnictwo zanikło, bagna zaczęły intensywnie zarastać i natura ubożeje. Na dawne otwarte łąki wkroczyły gęste zarośla krzewów wierzb, a nieprzebyte zadrzewienia brzóz ciągną się kilometrami. Dramatycznie zaczyna brakować miejsca dla najcenniejszych gatunków flory i fauny.

Realnym sposobem na powstrzymanie tego niebezpiecznego zarastania stał się specjalny wieloletni program, realizowany przez Biebrzański Park Narodowy. To zakrojony na dużą skalę projekt pod nazwą Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. Ma on zachęcić tutejszych gospodarzy do wspólnego z Parkiem odtworzenia historycznie ukształtowanej mozaiki bagien i terenów rolnych, a przez to ma ocalić ginące bagna.

Obraz W trosce o bagna jest w istocie balladą filmową o przyrodzie i zżytych z nią ludziach, balladą filmową o nieuchronnym przemijaniu i wreszcie balladą o ludzkiej tęsknocie. Złożona forma tej opowieści widoczna jest od pierwszych minut. Właśnie w balladzie mają szansę spotkać się trzy żywioły: epika, dramat i liryka.

Wyrazem epiki są elementy lektorskie, informacyjne – słowem obiektywna wiedza o przyrodzie doliny Górnej Biebrzy i o samym projekcie odkrzaczania bagien. Przeplatają się z nimi frazy z tutejszymi mieszkańcami i ich prawdziwie refleksyjne wspomnienia (spoza kadru) o dawnym trudnym życiu wespół z naturą oraz sceny związane z praktyczną realizacją projektu w bagiennym terenie. Pokaźną część filmu zajmują wreszcie etiudy z dziką przyrodą – sceny urzekające dziewiczym i bardzo bogatym życiem bagiennego świata ptaków, łosi, owadów, roślin. Przejawem tęsknoty za utraconą naturą, a jednocześnie wyrazem nadziei na jej powrót, są ujęcia z tokowiska cietrzewi, na początku i na końcu filmu. Ptaki te, dawniej liczne także nad Górna Biebrzą, stają się symbolem minionej świetności Bagien Biebrzańskich.

Realizacja filmu W trosce o bagna zajęła dwa lata. Pracę rozpoczęto 26 lutego 2014 r., a zakończono 29 lutego 2016 r. Pod koniec produkcji ekipa ŻUBROWEJ 10 zrealizowała trwający 2’ 10” zwiastun tego filmu. Można go obejrzeć między innymi na You Tube, na kanale Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Zwiastun filmu W trosce o bagna. Reż. Bożena Walencik, Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2016, © ŻUBROWA 10 2016.

Tkanie opowieści z trzech figur, bardzo odmiennych od siebie stylistycznie (informacja, tutejsi i etiudy przyrodnicze) – przeplatanie ich, wpływa na wartką dynamikę filmowej opowieści. Autorzy mają nadzieje, że zaangażowani widzowie nabiorą przekonania i pewności, że tylko życie razem z przyrodą ma sens, że będą nieśli innym przesłanie na miarę czasu: człowiek z przyrodą – przyroda z człowiekiem, właśnie tak należy ją i nas chronić!

Film W trosce o bagna. Reż. Bożena Walencik, Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2016, © ŻUBROWA 10 2016.

Rok po ukazaniu się filmu W trosce o bagna, Biebrzański Park Narodowy wydał go na płycie DVD (według projektu graficznego autora filmu) w trójjęzycznej wersji (polsko-angielsko-białoruskiej) i przeznaczył do bezpłatnej dystrybucji wśród mieszkańców i instytucji związanych z Górną Biebrzą i wśród innych zainteresowanych.

CYTAT. Awers okładki wydawnictwa DVD W trosce o bagna / Taking care ot the marshes / КЛАПОЦЯЧЫСЯ ПРА БАГНЫ. Proj. graf. i fotografie Jan Walencik. Źródło: BbPN.

CYTAY. Rewers okładki wydawnictwa DVD W trosce o bagna / Taking care ot the marshes / КЛАПОЦЯЧЫСЯ ПРА БАГНЫ. Proj. graf. i fotografie Jan Walencik. Źródło: BbPN.

CYTAT. Nadruk płyty DVD W trosce o bagna / Taking care ot the marshes / КЛАПОЦЯЧЫСЯ ПРА БАГНЫ. Proj. graf. i fotografia Jan Walencik. Źródło: BbPN.

Po dwóch latach produkcji i trzech miesiącach od jej zakończenia, 28 maja 2016 r. autorzy i Biebrzański Park Narodowy zaprezentowali film W trosce o bagna na pierwszym publicznym pokazie. Premiera miała miejsce w kameralnym i wciąż funkcjonującym (!) kinie Lotos w Dąbrowie Białostockiej, w ramach uroczyście obchodzonych dni tej miejscowości. Dopisała publiczność. Przyjechał Michał Lorenc, kompozytor najwyższej próby muzyki do wielu polskich filmów – również autor muzyki do filmu W trosce o bagna. Z pobliskiej Litwy przybył zastępca dyrektora Dżukijskiego Parku Narodowego, Eugenijus Drobelis, utalentowany fotograf przyrody i autor książek. To dzięki jego życzliwości autorzy W trosce o bagna mogli sfilmować tokujące cietrzewie.

Po projekcji nadarzyła sie okazja do rozmowy z publicznością. Dało się wyczuć, że pochodzący stąd, znad Górnej Biebrzy widzowie, dumni są ze swojej przyrody i ze smutkiem przyjmują jej uszczuplanie oraz nieuchronne zmiany w krajobrazie bagien. Na zakończenie premierowego pokazu współautorzy i gość z Litwy otrzymali upominki od Romualda Gromackiego, burmistrza Dąbrowy Białostockiej i od Artura Wiatra, przedstawiciela Biebrzańskiego Parku Narodowego. Dziękujemy za ciepłe przyjęcie!

Relacja o premierze ukazała się między innymi w Obiektywie TVP3 Białystok bialystok.tvp.pl, na lokalnej stronie internetowej isokolka.eu oraz na stronie internetowej projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy gorna.biebrza.org – zobacz poniżej.

Na stronie radiowej stronie internetowej radio.bialystok.pl umieszczono krótką audycję o filmie W trosce o bagna. O tęsknocie do bagiennej natury i o muzyce filmowej opowiadają w niej Jan Walencik i Michał Lorenc – posłuchaj poniżej.

CYTAT. Fragment programu telewizyjnego Obiektyw – relacja z premiery filmu W trosce o bagna. Źródło: TVP3 Białystok, 28.05.2016 r.

CYTAT. Krótka audycja radiowa o filmie W trosce o bagna. Źródło: radio.bialystok.pl, 12/06.2016 r.

CYTAT. Komunikat i krótka audycja radiowa o filmie W trosce o bagna. Źródło: radio.bialystok.pl, 12.06.2016 r.

CYTAT. Relacja internetowa o premierze filmu W trosce o bagna. Źródło: isokolka.eu, 28.05.2016 r.

CYTAT. Relacja o premierze filmu W trosce o bagna na stronie internetowej projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. Źródło: biebrza.org.pl, 02.06.2016 r.

Zobacz więcej o premierze filmu W trosce o bagna w aktualnościach.

W trakcie produkcji filmu W trosce o bagna, na stronie internetowej Biebrzańskiego Parku Narodowego i na stronie projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy ukazywały się informacje o produkcji i postępach prac. Między innymi relacja ze spotkania w życzliwym filmowcom Parku Narodowym Dżukija na Litwie, gdzie uzgodniono warunki filmowania tokowiska cietrzewi w tamtejszym rezerwacie (niestety, filmowanie tokujących cietrzewi nad Biebrzą okazało się dramatycznie niewykonalne).

CYTAT. Relacja o spotkaniu w Parku Narodowym Dżukija (Litwa) na stronie internetowej Biebrzańskiego Parku Narodowego. Źródło: biebrza.org.pl, 02.09.2016 r.

CYTAT. Ilustracja do relacji o spotkaniu w Parku Narodowym Dżukija (Litwa). © A. Cerniauskas – P. N. Dżukija. Źródło: biebrza.org.pl, 02.09.2016 r.

CYTAT. Komunikat internetowy o produkcji filmu W trosce o bagna na stronie projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. Źródło: gorna.biebrza.org.pl, 26.11.2014 r.